Diễn đàn đối thoại đa chiều giữa giới nghiên cứu, cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng

Báo cáo đề dẫn Hội thảo, TS. Đào Thanh Thuỷ (Trường Đại học Hồng Đức), Chủ nhiệm đề tài nêu, trong bối cảnh đất nước đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa, các khu kinh tế, khu công nghiệp đã trở thành động lực phát triển ở nhiều địa phương. Riêng Bắc Trung Bộ, Khu Kinh tế Nghi Sơn (Thanh Hóa) và Khu Kinh tế Vũng Áng (Hà Tĩnh) đóng vai trò cực tăng trưởng quan trọng, thu hút đầu tư, tạo việc làm, tăng nguồn thu ngân sách và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Sự hiện diện của các khu kinh tế, khu công nghiệp này đã làm thay đổi diện mạo kinh tế - xã hội địa phương, mở ra nhiều cơ hội phát triển mới. 

Tuy nhiên, cùng với thành tựu, thực tiễn cũng cho thấy nhiều mâu thuẫn lợi ích giữa doanh nghiệp và cộng đồng: Tranh chấp đất đai, đền bù - tái định cư; ô nhiễm môi trường; bất bình đẳng trong cơ hội việc làm và an sinh xã hội; thiếu minh bạch thông tin và trách nhiệm giải trình. Đáng chú ý, nhiều hộ dân mất sinh kế truyền thống nhưng chưa có việc làm thay thế bền vững, khiến đời sống khó khăn và tạo ra căng thẳng xã hội. Những mâu thuẫn này một phần ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân đồng thời còn tiềm ẩn nguy cơ mất ổn định xã hội, xói mòn niềm tin, tác động tiêu cực đến môi trường đầu tư và mục tiêu phát triển bền vững. Đây chính là thực trạng và nguyên nhân xung đột - chủ đề trọng tâm của Hội thảo hôm nay.

Trong khuôn khổ đề tài Nafosted (Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia) cấp quốc gia do Trường Đại học Hồng Đức chủ trì, Hội thảo được tổ chức nhằm tập hợp kết quả nghiên cứu, trao đổi học thuật và gợi mở giải pháp thực tiễn. Đây là diễn đàn quan trọng để các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng cùng thảo luận, tìm kiếm hướng đi kiểm soát và giảm thiểu xung đột, bảo đảm phát triển ổn định, bền vững cho Thanh Hóa, Hà Tĩnh và Bắc Trung Bộ.

Báo cáo đề dẫn cũng nêu rõ, nghiên cứu được triển khai theo hướng tiếp cận hỗn hợp, kết hợp giữa định lượng và định tính nhằm đảm bảo tính khách quan, toàn diện và độ tin cậy của kết quả. Nhóm nghiên cứu đã tiến hành khảo sát bằng bảng hỏi cấu trúc trên quy mô lớn với 800 đại diện hộ gia đình. Khảo sát được tiến hành tại 5 khu kinh tế, khu công nghiệp tiêu biểu của khu vực Bắc Trung Bộ gồm: KKT Nghi Sơn (250 phiếu), KCN Lễ Môn (150 phiếu), KCN Tây Bắc Ga (50 phiếu) tại Thanh Hóa và KKT Vũng Áng (200 phiếu), KCN Hạ Vàng (150 phiếu) tại Hà Tĩnh...

Tìm kiếm giải pháp kiểm soát xung đột, bảo đảm phát triển bền vững tại các Khu Kinh tế, Khu Công nghiệp Bắc Trung Bộ

Tại Hội thảo, các đại biểu đã tập trung trao đổi, thảo luận các nội dung như: Thực trạng xung đột tại các Khu Kinh tế, Khu Công nghiệp Bắc Trung Bộ, chủ yếu xoay quanh các vấn đề đất đai - tái định cư, ô nhiễm môi trường, bất bình đẳng trong cơ hội việc làm và dịch vụ xã hội, cùng với niềm tin và sự hài lòng của người dân đối với doanh nghiệp và chính quyền.

Nguyên nhân xung đột đến từ nhiều chiều: Kinh tế - phân bổ lợi ích chưa công bằng, giá bồi thường đất thấp, sinh kế truyền thống mất đi trong khi việc làm mới thiếu ổn định; Xã hội - văn hóa - biến đổi lối sống, người dân ít có tiếng nói trong các quyết định liên quan; Môi trường - ô nhiễm không khí, nguồn nước, tiếng ồn, đất; Quản lý - chính sách còn bất cập, thiếu minh bạch, cơ chế giám sát chưa hiệu quả. Những yếu tố này kết hợp làm suy giảm niềm tin xã hội và dẫn đến xung đột.

Nhóm giải pháp kiểm soát và phòng ngừa xung đột được gợi mở: Hoàn thiện thể chế, tăng cường minh bạch và giám sát độc lập; Nâng cao trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, duy trì đối thoại với cộng đồng; Tăng cường năng lực cộng đồng, thúc đẩy giám sát xã hội; Ứng dụng công nghệ xanh, chuyển đổi sinh kế bền vững; Đẩy mạnh truyền thông hai chiều, nâng cao nhận thức xã hội.

Tiếp thu, ghi nhận ý kiến của các đại biểu, phát biểu tại Hội thảo, PGS.TS. Ngô Chí Thành, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Hồng Đức nhấn mạnh: Chủ đề Hội thảo có tính thời sự rất cao khi triển khai vào thời điểm các địa phương thực hiện chính quyền 2 cấp. Từ thực tiễn sinh động, không gian phát triển mới, Hội thảo không chỉ mang giá trị học thuật mà còn là một diễn đàn đối thoại đa chiều giữa giới nghiên cứu, cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng. Những kết quả thảo luận tại đây sẽ góp phần hoàn thiện cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc hoạch định cũng như điều chỉnh chính sách phát triển các Khu Kinh tế, KhuCông nghiệp ở Bắc Trung Bộ; đồng thời, gợi mở những giải pháp quản trị xung đột khả thi, hướng tới sự hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Những ý kiến tâm huyết, phản biện sâu sắc của các nhà khoa học, nhà quản lý và quý đại biểu, gợi mở những định hướng và giải pháp hữu ích cho sự phát triển hài hòa, bền vững của Bắc Trung Bộ./.

Trung tâm CNTT, TT&TV

Tin nổi bật

Tuyển sinh 2025

TIN LIÊN QUAN